Οι ενδογενείς αντιφάσεις της Ευρωζώνης
Συνέντευξη στο δημοσιογράφο Κώστα Αργυρό της ΝΕΤ
1. Τι ξεκίνησε στραβά από τη μέρα που φτιάχτηκε η ευρωζώνη;
Εξ’ αρχής το οικοδόμημα της Οικονομικής και Νομισματικής Ενοποίησης ήταν σαθρό. Πολλοί το είχαμε επισημάνει κατά τη ψήφιση της Συμφωνίας Μάαστριχτ, που οδήγησε στη δημιουργία της ΟΝΕ. Η ευρωζώνη και το ευρώ φτιάχτηκαν με νεοφιλελεύθερα «υλικά» (πολιτικές) που δεν είχαν στόχο την Ευρώπη των λαών και των εργαζόμενων αλλά την Ευρώπη των πολυεθνικών και του χρηματιστικού κεφαλαίου. Έτσι μετά το 2000 έγιναν φανερές οι αντιφάσεις της. Για παράδειγμα το κλείδωμα των νομισματικών ισοτιμιών, χωρών με διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας ήταν σε βάρος των ασθενέστερων χωρών και σε όφελος των ισχυρών, κυρίως της Γερμανίας. Να σημειώσουμε ότι «ευρωπαϊκό νομισματικό σύστημα» (ΕΝΣ) που λειτουργούσε πριν τη δημιουργία του ευρώ, με τη «ευρωπαϊκή λογιστική μονάδα» (Ecu), είχε μεγαλύτερη ευλυγισία, δεδομένου ότι ανεχόταν διακύμανση συν-πλην 2.5% μεταξύ των νομισμάτων της ΕΕ, ενώ με το ευρώ οι ισοτιμίες είναι μόνιμα «κλειδωμένες». Επίσης η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αντί να δανείζει με χαμηλό επιτόκιο τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης (δημόσιο) όπως κάνουν όλες οι κεντρικές τράπεζες, δάνειζε με 1% τις τράπεζες οι οποίες στη συνέχεια δάνειζαν με πολλαπλάσια επιτόκια (5%, 8%, 10%, κοκ) τα κράτη-μέλη. Από την άλλη η ευρωζώνη δεν έχει ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, ούτε κοινή μακρο-οικονομική πολιτική, ώστε να λειτουργεί ως ομόσπονδη οικονομία με ενιαίο νόμισμα. Ωστόσο οι αντιθέσεις συσσωρεύονταν. Η αρχική ευφορία από τη δημιουργία του ευρώ, μια ιδιόμορφη «κρουαζιέρα» «δανεικής» κατανάλωσης και «δανεικής» ανάπτυξης με αυξανόμενα εμπορικά ελλείμματα των «περιφερειακών» οικονομιών και αντίστοιχα αυξανόμενα πλεονάσματα των οικονομιών του «κέντρου» κυρίως της Γερμανίας, διόγκωσαν την υπερχρέωση των πρώτων, ενώ με την αύξηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων λόγω της νεοφιλελεύθερης δημοσιονομικής διαχείρισης που ασκούσαν ενέτειναν τα αδιέξοδα. Αντί για πραγματική σύγκλιση των οικονομιών είχαμε απόκλιση. Όλα αυτά συμπυκνώνουν τις ενδογενείς αιτίες κρίσης της ευρωζώνης οι οποίες εντάθηκαν από τις γενικότερες συνέπειες της διεθνούς οικονομικής κρίσης.
2. Θεωρείτε ότι η παρούσα κρίση αποτελεί την αρχή του τέλους της ευρωζώνης;
Έτσι όπως είναι σήμερα η ευρωζώνη και το ευρώ δεν μπορούν να διατηρηθούν επί μακρόν, όχι μόνο με «όρους κοινωνίας» αλλά ούτε και με «όρους συστήματος». Τρεις είναι πιθανότερες λύσεις. Πρώτον, διάλυση ή συρρίκνωση της με ορισμένες χώρες πέριξ της Γερμανίας. Δεύτερον, συγκρότηση της ευρωζώνης σε ομοσπονδιακή μορφή με ενιαία μακρο-οικονομική πολιτική και θεσμική συγκρότηση, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο λόγω αντιθέσεων. Τρίτον ανατροπή του οικοδομήματος και επαναθεμελίωση του με ριζικές αλλαγές στη δομή και στις λειτουργίας της, ανοικτή στη σοσιαλιστική προοπτική. Οι κυρίαρχες ελίτ της ευρωζώνης και της ΕΕ, αντί να βγάλουν τα αναγκαία συμπεράσματα για το «τερατούργημα» της ΟΝΕ, προσπαθούν με ακραίες νεοφιλελεύθερες συνταγές να το «μπαλώσουν», διατηρώντας το σημερινό χαρακτήρα της ΕΚΤ, κάνοντας πιο αυστηρές τις δεσμεύσεις του Σύμφωνου Σταθερότητας και δημιουργώντας δύο νέους πυλώνες, το «μηχανισμό στήριξης» και το «Σύμφωνο για το Ευρώ», βάζοντας τους λαούς ιδιαίτερα των χωρών της «περιφέρειας», σε καθεστώς διαρκούς «χημειοθεραπείας» και επιστρέφοντας τις εργασιακές σχέσεις στις αρχές του 1900!! Υπό αυτές τις συνθήκες οι κοινωνικές εκρήξεις είναι αναπόφευκτες όπως και τα αυταρχικά μέτρα για την αντιμετώπιση τους. Είναι φανερό ότι το όραμα της Ευρώπης των λαών και των εργαζόμενων, δεν έχει καμιά σχέση με το «όραμα» της Μέργκελ και του Σαρκοζί. Γι΄ αυτό η σημερινή ευρωζώνη δεν έχει μέλλον.
3. Υπάρχει κατά τη γνώμη σας σήμερα μια ρεαλιστική αριστερή πρόταση για την Ευρωζώνη που ξεφεύγει από την κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη λογική;
Ασφαλώς και υπάρχουν εναλλακτικές πολιτικές που κινούνται σε αντι-νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση. Ωστόσο το κρίσιμο δεν είναι κάποιες οριακές αλλαγές και βελτιώσεις, διατηρώντας τον πυρήνα της ΟΝΕ. Να το πούμε διαφορετικά. Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι η ευρωζώνη αποκτά ομοσπονδιακή μορφή, κάτι σαν Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης στο πρότυπο των ΗΠΑ, και πάλι θα βρίσκονται μακριά από τις προσδοκίες και τα οράματα των λαών και των εργαζόμενων. Κατά συνέπεια χρειάζεται ριζική αλλαγή στην αρχιτεκτονική και στις πολιτικές της. Δηλαδή αναβάθμιση και όχι αποδόμηση του «κράτους πρόνοιας», εργασιακές σχέσεις και εργασιακά δικαιώματα που αντιστοιχούν στο επίπεδο ανάπτυξης της παραγωγικότητας και του παραγόμενου πλούτου, περιφερειακή ανάπτυξη και ανακατανομή αναπτυξιακών πόρων για σύγκλιση οικονομιών αντί αυξανόμενη απόκλιση, δημόσιος έλεγχος των βασικών τομέων της οικονομίας, ριζοσπαστικός εκδημοκρατισμός των θεσμικών οργάνων της με ουσιαστική συμμετοχή των λαών στη λήψη των αποφάσεων, κά. Όλα αυτά όμως απαιτούν ριζική αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών υπέρ των δυνάμεων της εργασίας. Όχι μόνο γενικά αλλά και ειδικά σε κάθε χώρα. Η ιστορική εμπειρία έχει δείξει ότι οι ριζοσπαστικές αλλαγές συνήθως ξεκινούν από τον «ασθενή κρίκο», εκεί που υπάρχει όχι απλά όξυνση των αντιθέσεων αλλά και ετοιμότητα-ωριμότητα του λαϊκού παράγοντα ανατροπής των κυρίαρχων πολιτικών. Η αντίληψη παραμονής «πάση θυσία» στην ευρωζώνη γιατί η αποδέσμευση θα σήμαινε επιστροφή στο εθνικό νόμισμα και άρα… «καταστροφή», είναι εντελώς ανεδαφική και δεν δίνει καμιά προοπτική στο λαϊκό κίνημα. Αντίθετα ξεκινώντας ριζοσπαστικές αλλαγές σε μια, ή δύο, ή τρεις χώρες, αυτές με μορφή «ντόμινο» μπορεί να περάσουν και σε άλλες, χωρίς να ξεχνάμε ότι βασική προϋπόθεση αποτελεί πάντα η δραστήρια συμμετοχή της πλειοψηφίας του λαού. Σε κάθε περίπτωση μια χώρα μπορεί να ζήσει εκτός ευρωζώνης και ΕΕ. Ας μη ξεχνάμε ότι από τις 40 χώρες της Ευρώπης, μόνο 27 είναι στην ΕΕ και από αυτές μόνο 17 στην ευρωζώνη.!
Σε ότι αφορά την Ελλάδα έχει ωριμάσει το αίτημα ότι ο λαός δεν μπορεί ούτε πρέπει να πληρώσει το τεράστιο αυτό χρέος και ότι χρειάζεται διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους και επαναδιαπραγμάτευση του υπόλοιπου ως προϋπόθεση ανάκαμψης και εξόδου της οικονομίας από την κρίση. Μπροστά σε αυτό δεν χωρούν διλήμματα. Επίσης χρειάζεται εθνικοποίηση-κοινωνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος, αύξηση της απασχόλησης με εφαρμογή προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, αναδιανομή εισοδήματος, κά. Το «Μνημόνιο Ι» όχι μόνο δεν απέτρεψε τη χρεοκοπία της χώρας αλλά την έφερε πιο κοντά. Το «Μνημόνιο ΙΙ» (το λεγόμενο «μεσοπρόθεσμο» και ο «εφαρμοστικός» νόμος), στην ουσία ακολουθούν πολιτική «ελεγχόμενης πτώχευσης». Η «τρόϊκα» και η κυβέρνηση σε ρόλο «δικαστικού επιμελητή» κατάσχουν (δημεύουν) τον ελληνικό λαό με δύο τρόπους. Πρώτον, ξεπούλημα με συνοπτικές διαδικασίες της δημόσιας και της δημοτικής περιουσίας και δεύτερον το σταδιακό «ρούφηγμα» των αποταμιεύσεων των λαϊκών στρωμάτων, μέσω περικοπών μισθών, συντάξεων, κοινωνικών δαπανών, αύξησης άμεσων και κυρίως έμμεσων φόρων, αύξηση ανεργίας, κά. Κατά συνέπεια η ανατροπή του «Μνημονίου ΙΙ» και του «εφαρμοστικού» νόμου, όπως και όλων των αντιλαϊκών-αντιδημοκρατικών μέτρων που προωθούν από κοινού «τρόϊκα», κυβέρνηση και όλες οι αστικές δυνάμεις με τη στήριξη της χρηματιστικής ελίτ σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο, αποτελούν ζωτική ανάγκη, για να ανοίξει ο δρόμος προς την οικονομική και κοινωνική αναγέννηση της χώρας, για να υπάρξει μέλλον στη νέα γενιά και με ανοικτό τον ορίζοντα της σοσιαλιστικής προοπτικής. Αυτός είναι και ο μόνος ελπιδοφόρος δρόμος για κάθε λαός ξεχωριστά και όλους μαζί τους ευρωπαϊκούς λαούς.
1.7.11
Γιάννης Τόλιος συγγραφέας - οικονομολόγος
Δευτέρα 11 Ιουλίου 2011
Κυριακή 10 Ιουλίου 2011
ΚΟΥΡΕΜΑ -ΕΥΡΩΟΜΟΛΟΓΑ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Πέτερ Μπόφινγκερ: «Μόνη λύση για την Ελλάδα "κούρεμα" και ευρωομόλογα»
Ο γερμανός οικονομολόγος και σύμβουλος της Ανγκελα Μέρκελ ασκεί δριμεία κριτική στα σχέδια νέων δανείων που προωθούν για τη χώρα μας οι Βρυξέλλες καθώς εκτιμά ότι τα μέτρα που αποφασίστηκαν επιδεινώνουν τις προοπτικές ανάπτυξης
ΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ για τα ασυγχώρητα χάλια της ελληνικής οικονομίας στο παρελθόν είναι οι ίδιοι οι Ελληνες. Για τη συνέχιση της κρίσης σήμερα ευθύνεται όμως η τρόικα. Τα περιοριστικά της προγράμματα πνίγουν κάθε δυνατότητα ανάπτυξης. Αυτό υποστηρίζει σε συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής» ο γνωστός γερμανός οικονομολόγος Πέτερ Μπόφινγκερ, ο «σοφότερος των σοφών» συμβούλων- όπως τον αποκάλεσε εφημερίδα- της γερμανικής κυβέρνησης. Παράλληλα ασκεί δριμεία κριτική σε διάφορα σχέδια αναχρηματοδότησης της Ελλάδας. «Φως» για την Ελλάδα, προσθέτει, θα υπάρξει μόνο αν συνδυασθούν τέσσερα βασικά στοιχεία:Πρώτον, ένα γερό «κούρεμα» του χρέους κατά 50%. Δεύτερον, η έκδοση ευρωομολόγων. Τρίτον, ο συντονισμός των οικονομικών πολιτικών των χωρών-μελών της ευρωζώνης. Και τέταρτον και κυριότερο, η εκπόνηση μιας στρατηγικής της ανάπτυξης, που θα πρέπει να μπει άμεσα σε εφαρμογή, ήτοι σε λίγους μήνεςκαι όχι ύστερα από τα συνήθη ελληνικά «τέρμινα». - Κύριε Μπόφινγκερ, την περασμένη εβδομάδα το ελληνικό Κοινοβούλιο ψήφισε το Μεσοπρόθεσμο και η τρόικα την παροχή της πέμπτης δόσης του πρώτου δανείου. Πρόκειται γιαχαρμόσυνες ειδήσεις,όπως είπαν πολλοί πολιτικοί;
«Jein (γιάιν), όπως λέμε στη Γερμανία- δηλαδή, και ναι, και όχι. Ναι, επειδή η μη ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου θα οδηγούσε σε στάση πληρωμών- κάτι που θα ήταν καταστρεπτικό και για την Ελλάδα και για την Ευρώπη. Οχι, επειδή έτσι εμπεδώνεται μια στρατηγική για την Ελλάδα η οποία δεν θα τη βγάλει από την κρίση. Η δημοσιονομική σταθερότητα μιας χώρας δεν εξαρτάται μόνον από το ύψος των φόρων ή από την περικοπή των δαπανών, αλλά και από την οικονομική δυναμική. Για να σωθεί η Ελλάδα πρέπει να μπει ξανά στο μονοπάτι της ανάπτυξης. Με τα μέτρα ωστόσο που αποφασίστηκαν τώρα οι προοπτικές ανάπτυξης γίνονται χειρότερες. Πρόκειται για περιοριστική δημοσιονομική πολιτική στο μέσον μιας ύφεσης. Αυτό θα ενδυναμώσει ακόμα περισσότερο την ύφεση».
- Πρόσφατα μιλήσατε για ένα «ναυάγιο της ευρωπαϊκής πολιτικής» σε σχέση με την κρίση στην Ελλάδα.Τι θα έπρεπε να κάνουν οι Βρυξέλλεςγια να σταματήσει το κακό;
«Πρέπει να δώσουν στη χώρα περισσότερο χρόνο. Οι Ελληνες έκαναν ήδη υπεραρκετές οικονομίες. Θα ήταν λοιπόν λογικό οι πολιτικοί να πουν: “Ωραία, επιβάλαμε το πρόγραμμα λιτότητας τον περασμένο χρόνο, ας περιμένουμε τώρα κάπως μέχρις ότου επιφέρει θετικά αποτελέσματα”. Αυτό είναι το πρώτο. Το δεύτερο θα ήταν το “κούρεμα” του χρέους κατά 40%-50%, δηλαδή κατά 150 δισ. ευρώ. Αυτό συνεπάγεται μια προσφορά στους πιστωτές ώστε να ανταλλάξουν τα ελληνικά τους ομόλογα με ομόλογα της ευρωπαϊκής προστατευτικής ομπρέλας ΕSFS. Το πλεονέκτημα θα ήταν ότι οι ελληνικές τράπεζες θα αποκτούσαν έτσι καλά χρεόγραφα για το portfolio τους, τα οποία ταυτοχρόνως θα ήταν και καλές εγγυήσεις για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Τo τρίτο θα ήταν η μείωση των τόκων για τα δάνεια στο 3%- είναι αδιανόητο να κερδίζει η Ευρώπη λεφτά εις βάρος των Ελλήνων. Και το τέταρτο η έκδοση ευρωομολόγων, τα οποία θα απάλλασσαν τη χώρα από την τυραννία των αγορών».
- Το «κούρεμα» θα «προκαλούσε» όμως χρεοκοπία των τραπεζών, κυρίως των ελληνικών...
«Για αυτό και πρέπει να συνδεθεί με τη σταθεροποίηση των τραπεζών. Μια δυνατότητα θα ήταν να τους δοθούν χρήματα από την ευρωπαϊκή προστατευτική ομπρέλα ΕSFS». - Πρόκειται όμως για γιγαντιαία ποσά. Θα τα αντέξει η ΕSFS; «Εύκολα. Τα ελληνικά κρατικά ομόλογα που έχουν οι ελληνικές τράπεζες είναι περίπου 45 δισ. ευρώ. Αν γίνει το “κούρεμα” θα μειωθούν στο μισό. Η ΕSFS έχει στα ταμεία της εκατοντάδες δισ. ευρώ». - Τελευταία γίνεται πολύς λόγος για συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών στο δεύτερο πακέτο στήριξης.
«Το γαλλικό μοντέλο είναι εντελώς αντιπαραγωγικό, επειδή είναι συνδεδεμένο με ιδιαίτερα υψηλούς τόκους. Η υλοποίησή του θα σήμαινε σημαντική αύξηση του ελληνικού χρέους».
- Το ύψος του χρέους, σύμφωνα με υπολογισμούς, θα ξεπεράσει μετά τη λήξη του Μεσοπρόθεσμου,το 2015,τα 400 δισ.ευρώ. Εχει νόημα μια τέτοια πολιτική; «Απολύτως καμία. Τα χρέη γεννούν καινούργια χρέη. Για αυτό και η αντιμετώπισή τους θα πρέπει να γίνει σε δύο επίπεδα: πρώτον, με το “κούρεμά” τους, δεύτερον, με μείωση των τόκων».
- Αυτό που ακούμε όμως συνεχώς είναιότι τα προγράμματα βρίσκονται στα καλύτερα χέριασε εκείνα των εμπειρογνωμόνων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου...
«Το πρόβλημα με το ΔΝΤ είναι η πίστη του ότι ο φόρος εισοδήματος στρέφεται κατά της οικονομικής απόδοσης και προκρίνει, ως εκ τούτου, ως καλύτερους τους έμμεσους φόρους. Από τους πλούσιους δεν μπορείς όμως να αποσπάσεις σοβαρά ποσά χωρίς άμεσους φόρους». - Η μαγική λέξη για εσάς είναι τα ευρωομόλογα. Τι περιμένετε από αυτά;
«Πολλά, με πρώτο και κύριο ότι η Ελλάδα δεν θα οδηγηθεί σε στάση πληρωμών. Με τα ευρωομόλογα λύνεται αμέσως το πρόβλημά της. Με αυτά μπορεί να συνάψει δάνεια κατά το δοκούν με τόκο ύψους 3%». - Αυτό δεν θα σήμαινε όμως απλή επέκταση της πολιτικής των χρεών, αν και υπό ευνοϊκότερες συνθήκες;
«Οχι, επειδή θα συνδεόταν με το “κούρεμα” του χρέους. Από την άλλη βέβαια πρέπει να πούμε ότι σε τέτοια περίπτωση η Ελλάδα θα έπρεπε να αποδεχθεί την έγκριση του προϋπολογισμού της από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωβουλή. Δεν μπορεί να απαιτεί κάποιος από την Ευρώπη μια λευκή επιταγή και να κάνει στη συνέχεια ανεξέλεγκτα νέα χρέη. Η πρόσβαση στα ευρωομόλογα θα πρέπει να συνοδεύεται από έναν αυστηρό έλεγχο του ελληνικού προϋπολογισμού». - Αυτό σημαίνει ότι στην περίπτωση κατά την οποία μια χώρα θα συνέχιζε να έχει αδικαιολόγητα ελλείμματαθα έπρεπε να αποκλείεται και από την ευρωζώνη;
«Αυτό θα ήταν για μένα η ultima ratio- η ύστατη ακραία περίπτωση. Εχω ταχθεί υπέρ της δημιουργίας μιας, όπως την αποκαλώ, Νομισματικής Ενωσης 2.0. Βρισκόμαστε προς το παρόν σε ένα ενδιάμεσο στάδιο, το οποίο είναι ασταθές. Υπάρχουν λοιπόν σήμερα δύο προοπτικές: ή θα πούμε ότι δεν θέλουμε τέτοιες κοινές αρμοδιότητες- κάτι που εμπερικλείει τον κίνδυνο της οπισθοδρόμησης στα εθνικά νομίσματα- ή ότι θα πάμε ένα βήμα πιο πέρα και θα σταθεροποιήσουμε τη νομισματική ένωση με την έκδοση ευρωομολόγων. Οι χώρες που θα έκαναν όμως μεγάλα χρέη με αυτά θα έπρεπε να δηλώσουν ότι αποδέχονται κάποιον έλεγχο των ευρωπαϊκών θεσμών. Αυτό θα σήμαινε πάλι γενικευμένη εποπτεία των τραπεζών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όχι πλέον σε εθνικό. Υπό τέτοιες συνθήκες θα μπορούσε μια χώρα η οποία παραβιάζει συστηματικά τους κανόνες να αποκλειστεί ως ultima ratio από την ευρωζώνη».
«Στη Γερμανία είχαμε φτάσει τους φόρους στο 56%
- Είχαν νόημα τα μέτρα που επιβλήθηκαν τον πρώτο χρόνο,όπως η περικοπή μισθών και συντάξεων, ήθα έπρεπε να ακολουθηθεί εξαρχής εντελώς διαφορετική πορεία;
«Το κέντρο βάρους θα έπρεπε να βρίσκεται στη φορολόγηση των εισοδημάτων. Τα έσοδα από κέρδη και εισοδήματα είναι στην Ελλάδα πολύ πενιχρά, ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής είναι 45%. Στη Γερμανία, που είχαμε παρόμοιο πρόβλημα κατά την επανένωση της χώρας πριν από 20 χρόνια, μας βοήθησε το γεγονός ότι ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής ήταν 56%. Αλλά και πιο μπροστά, αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, είχαμε τη λεγόμενη κατανομή βαρών. Ατομα με υψηλά εισοδήματα έπρεπε να πληρώσουν στο κράτος, σε διάστημα 50 ετών, το 50% της περιουσίας τους ως φόρο ιδιοκτησίας. Νομίζω ότι στη Ελλάδα δεν υπάρχει σωστή ισορροπία στα προγράμματα σταθεροποίησης. Θα έπρεπε να επιχειρηθεί και η συμμετοχή των πλουσίων σε αυτά».
ΤΑ ΠΕΝΤΕ ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ
1 Συντονισμός των οικονομικών πολιτικών των χωρών-μελών της ευρωζώνης 2 «Κούρεμα» του χρέους κατά 40%-50%,δηλαδή κατά 150 δισ.ευρώ 3 Μείωση των τόκων για τα δάνεια στο 3%. 4 Εκδοση ευρωομολόγων,τα οποία θα απαλλάξουν τη χώρα από την «τυραννία των αγορών» 5 Εκπόνηση μιας στρατηγικής της ανάπτυξης,που θα πρέπει να μπει άμεσα σε εφαρμογή
Ο γερμανός οικονομολόγος και σύμβουλος της Ανγκελα Μέρκελ ασκεί δριμεία κριτική στα σχέδια νέων δανείων που προωθούν για τη χώρα μας οι Βρυξέλλες καθώς εκτιμά ότι τα μέτρα που αποφασίστηκαν επιδεινώνουν τις προοπτικές ανάπτυξης
ΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ για τα ασυγχώρητα χάλια της ελληνικής οικονομίας στο παρελθόν είναι οι ίδιοι οι Ελληνες. Για τη συνέχιση της κρίσης σήμερα ευθύνεται όμως η τρόικα. Τα περιοριστικά της προγράμματα πνίγουν κάθε δυνατότητα ανάπτυξης. Αυτό υποστηρίζει σε συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής» ο γνωστός γερμανός οικονομολόγος Πέτερ Μπόφινγκερ, ο «σοφότερος των σοφών» συμβούλων- όπως τον αποκάλεσε εφημερίδα- της γερμανικής κυβέρνησης. Παράλληλα ασκεί δριμεία κριτική σε διάφορα σχέδια αναχρηματοδότησης της Ελλάδας. «Φως» για την Ελλάδα, προσθέτει, θα υπάρξει μόνο αν συνδυασθούν τέσσερα βασικά στοιχεία:Πρώτον, ένα γερό «κούρεμα» του χρέους κατά 50%. Δεύτερον, η έκδοση ευρωομολόγων. Τρίτον, ο συντονισμός των οικονομικών πολιτικών των χωρών-μελών της ευρωζώνης. Και τέταρτον και κυριότερο, η εκπόνηση μιας στρατηγικής της ανάπτυξης, που θα πρέπει να μπει άμεσα σε εφαρμογή, ήτοι σε λίγους μήνεςκαι όχι ύστερα από τα συνήθη ελληνικά «τέρμινα». - Κύριε Μπόφινγκερ, την περασμένη εβδομάδα το ελληνικό Κοινοβούλιο ψήφισε το Μεσοπρόθεσμο και η τρόικα την παροχή της πέμπτης δόσης του πρώτου δανείου. Πρόκειται γιαχαρμόσυνες ειδήσεις,όπως είπαν πολλοί πολιτικοί;
«Jein (γιάιν), όπως λέμε στη Γερμανία- δηλαδή, και ναι, και όχι. Ναι, επειδή η μη ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου θα οδηγούσε σε στάση πληρωμών- κάτι που θα ήταν καταστρεπτικό και για την Ελλάδα και για την Ευρώπη. Οχι, επειδή έτσι εμπεδώνεται μια στρατηγική για την Ελλάδα η οποία δεν θα τη βγάλει από την κρίση. Η δημοσιονομική σταθερότητα μιας χώρας δεν εξαρτάται μόνον από το ύψος των φόρων ή από την περικοπή των δαπανών, αλλά και από την οικονομική δυναμική. Για να σωθεί η Ελλάδα πρέπει να μπει ξανά στο μονοπάτι της ανάπτυξης. Με τα μέτρα ωστόσο που αποφασίστηκαν τώρα οι προοπτικές ανάπτυξης γίνονται χειρότερες. Πρόκειται για περιοριστική δημοσιονομική πολιτική στο μέσον μιας ύφεσης. Αυτό θα ενδυναμώσει ακόμα περισσότερο την ύφεση».
- Πρόσφατα μιλήσατε για ένα «ναυάγιο της ευρωπαϊκής πολιτικής» σε σχέση με την κρίση στην Ελλάδα.Τι θα έπρεπε να κάνουν οι Βρυξέλλεςγια να σταματήσει το κακό;
«Πρέπει να δώσουν στη χώρα περισσότερο χρόνο. Οι Ελληνες έκαναν ήδη υπεραρκετές οικονομίες. Θα ήταν λοιπόν λογικό οι πολιτικοί να πουν: “Ωραία, επιβάλαμε το πρόγραμμα λιτότητας τον περασμένο χρόνο, ας περιμένουμε τώρα κάπως μέχρις ότου επιφέρει θετικά αποτελέσματα”. Αυτό είναι το πρώτο. Το δεύτερο θα ήταν το “κούρεμα” του χρέους κατά 40%-50%, δηλαδή κατά 150 δισ. ευρώ. Αυτό συνεπάγεται μια προσφορά στους πιστωτές ώστε να ανταλλάξουν τα ελληνικά τους ομόλογα με ομόλογα της ευρωπαϊκής προστατευτικής ομπρέλας ΕSFS. Το πλεονέκτημα θα ήταν ότι οι ελληνικές τράπεζες θα αποκτούσαν έτσι καλά χρεόγραφα για το portfolio τους, τα οποία ταυτοχρόνως θα ήταν και καλές εγγυήσεις για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Τo τρίτο θα ήταν η μείωση των τόκων για τα δάνεια στο 3%- είναι αδιανόητο να κερδίζει η Ευρώπη λεφτά εις βάρος των Ελλήνων. Και το τέταρτο η έκδοση ευρωομολόγων, τα οποία θα απάλλασσαν τη χώρα από την τυραννία των αγορών».
- Το «κούρεμα» θα «προκαλούσε» όμως χρεοκοπία των τραπεζών, κυρίως των ελληνικών...
«Για αυτό και πρέπει να συνδεθεί με τη σταθεροποίηση των τραπεζών. Μια δυνατότητα θα ήταν να τους δοθούν χρήματα από την ευρωπαϊκή προστατευτική ομπρέλα ΕSFS». - Πρόκειται όμως για γιγαντιαία ποσά. Θα τα αντέξει η ΕSFS; «Εύκολα. Τα ελληνικά κρατικά ομόλογα που έχουν οι ελληνικές τράπεζες είναι περίπου 45 δισ. ευρώ. Αν γίνει το “κούρεμα” θα μειωθούν στο μισό. Η ΕSFS έχει στα ταμεία της εκατοντάδες δισ. ευρώ». - Τελευταία γίνεται πολύς λόγος για συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών στο δεύτερο πακέτο στήριξης.
«Το γαλλικό μοντέλο είναι εντελώς αντιπαραγωγικό, επειδή είναι συνδεδεμένο με ιδιαίτερα υψηλούς τόκους. Η υλοποίησή του θα σήμαινε σημαντική αύξηση του ελληνικού χρέους».
- Το ύψος του χρέους, σύμφωνα με υπολογισμούς, θα ξεπεράσει μετά τη λήξη του Μεσοπρόθεσμου,το 2015,τα 400 δισ.ευρώ. Εχει νόημα μια τέτοια πολιτική; «Απολύτως καμία. Τα χρέη γεννούν καινούργια χρέη. Για αυτό και η αντιμετώπισή τους θα πρέπει να γίνει σε δύο επίπεδα: πρώτον, με το “κούρεμά” τους, δεύτερον, με μείωση των τόκων».
- Αυτό που ακούμε όμως συνεχώς είναιότι τα προγράμματα βρίσκονται στα καλύτερα χέριασε εκείνα των εμπειρογνωμόνων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου...
«Το πρόβλημα με το ΔΝΤ είναι η πίστη του ότι ο φόρος εισοδήματος στρέφεται κατά της οικονομικής απόδοσης και προκρίνει, ως εκ τούτου, ως καλύτερους τους έμμεσους φόρους. Από τους πλούσιους δεν μπορείς όμως να αποσπάσεις σοβαρά ποσά χωρίς άμεσους φόρους». - Η μαγική λέξη για εσάς είναι τα ευρωομόλογα. Τι περιμένετε από αυτά;
«Πολλά, με πρώτο και κύριο ότι η Ελλάδα δεν θα οδηγηθεί σε στάση πληρωμών. Με τα ευρωομόλογα λύνεται αμέσως το πρόβλημά της. Με αυτά μπορεί να συνάψει δάνεια κατά το δοκούν με τόκο ύψους 3%». - Αυτό δεν θα σήμαινε όμως απλή επέκταση της πολιτικής των χρεών, αν και υπό ευνοϊκότερες συνθήκες;
«Οχι, επειδή θα συνδεόταν με το “κούρεμα” του χρέους. Από την άλλη βέβαια πρέπει να πούμε ότι σε τέτοια περίπτωση η Ελλάδα θα έπρεπε να αποδεχθεί την έγκριση του προϋπολογισμού της από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωβουλή. Δεν μπορεί να απαιτεί κάποιος από την Ευρώπη μια λευκή επιταγή και να κάνει στη συνέχεια ανεξέλεγκτα νέα χρέη. Η πρόσβαση στα ευρωομόλογα θα πρέπει να συνοδεύεται από έναν αυστηρό έλεγχο του ελληνικού προϋπολογισμού». - Αυτό σημαίνει ότι στην περίπτωση κατά την οποία μια χώρα θα συνέχιζε να έχει αδικαιολόγητα ελλείμματαθα έπρεπε να αποκλείεται και από την ευρωζώνη;
«Αυτό θα ήταν για μένα η ultima ratio- η ύστατη ακραία περίπτωση. Εχω ταχθεί υπέρ της δημιουργίας μιας, όπως την αποκαλώ, Νομισματικής Ενωσης 2.0. Βρισκόμαστε προς το παρόν σε ένα ενδιάμεσο στάδιο, το οποίο είναι ασταθές. Υπάρχουν λοιπόν σήμερα δύο προοπτικές: ή θα πούμε ότι δεν θέλουμε τέτοιες κοινές αρμοδιότητες- κάτι που εμπερικλείει τον κίνδυνο της οπισθοδρόμησης στα εθνικά νομίσματα- ή ότι θα πάμε ένα βήμα πιο πέρα και θα σταθεροποιήσουμε τη νομισματική ένωση με την έκδοση ευρωομολόγων. Οι χώρες που θα έκαναν όμως μεγάλα χρέη με αυτά θα έπρεπε να δηλώσουν ότι αποδέχονται κάποιον έλεγχο των ευρωπαϊκών θεσμών. Αυτό θα σήμαινε πάλι γενικευμένη εποπτεία των τραπεζών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όχι πλέον σε εθνικό. Υπό τέτοιες συνθήκες θα μπορούσε μια χώρα η οποία παραβιάζει συστηματικά τους κανόνες να αποκλειστεί ως ultima ratio από την ευρωζώνη».
«Στη Γερμανία είχαμε φτάσει τους φόρους στο 56%
- Είχαν νόημα τα μέτρα που επιβλήθηκαν τον πρώτο χρόνο,όπως η περικοπή μισθών και συντάξεων, ήθα έπρεπε να ακολουθηθεί εξαρχής εντελώς διαφορετική πορεία;
«Το κέντρο βάρους θα έπρεπε να βρίσκεται στη φορολόγηση των εισοδημάτων. Τα έσοδα από κέρδη και εισοδήματα είναι στην Ελλάδα πολύ πενιχρά, ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής είναι 45%. Στη Γερμανία, που είχαμε παρόμοιο πρόβλημα κατά την επανένωση της χώρας πριν από 20 χρόνια, μας βοήθησε το γεγονός ότι ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής ήταν 56%. Αλλά και πιο μπροστά, αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, είχαμε τη λεγόμενη κατανομή βαρών. Ατομα με υψηλά εισοδήματα έπρεπε να πληρώσουν στο κράτος, σε διάστημα 50 ετών, το 50% της περιουσίας τους ως φόρο ιδιοκτησίας. Νομίζω ότι στη Ελλάδα δεν υπάρχει σωστή ισορροπία στα προγράμματα σταθεροποίησης. Θα έπρεπε να επιχειρηθεί και η συμμετοχή των πλουσίων σε αυτά».
ΤΑ ΠΕΝΤΕ ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ
1 Συντονισμός των οικονομικών πολιτικών των χωρών-μελών της ευρωζώνης 2 «Κούρεμα» του χρέους κατά 40%-50%,δηλαδή κατά 150 δισ.ευρώ 3 Μείωση των τόκων για τα δάνεια στο 3%. 4 Εκδοση ευρωομολόγων,τα οποία θα απαλλάξουν τη χώρα από την «τυραννία των αγορών» 5 Εκπόνηση μιας στρατηγικής της ανάπτυξης,που θα πρέπει να μπει άμεσα σε εφαρμογή
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)